دریای مرمره ، از طریق تنگه داردانل به دریای اژه متصل می شود . خط ساحلی دریای اژه ناهموار است و صخره های سنگی و خلیج های کوچک بسیاری دارد . رودخانه ها تامین کننده آب زمین های حاصلخیز کشاورزی هستند ، که در میان تپه های شیب دار قرار دارند . گرچه ساحل دریای اژه در قاره آسیا واقع است ، اما نخستین بار یونانی های اروپایی ، پنج هزار سال پیش سکونت در این ساحل را آغاز کردند . بسیاری از روستاها ، بقایای معبدها و آمفی تئاترهای باستانی را در میان ساختمان های جدید حفظ کرده اند . در اواسط خط ساحلی به سوی پایین شهر ازمیر قرار دارد که مرکز اقتصادی ، صنعتی و تجاری است . ازمیر دومین بندر بزرگ ترکیه است و با حدود سه میلیون نفر جمعیت ، سومین مرکز پرجمعیت ترکیه ( پس از استامبول و آنکارا ) به شمار می رود . در جنوب ازمیر ، شهر امروزی برگاما در کنار شهر بندری و باستانی پرگاموم قرار دارد . پرگاموم در قرن دوم پیش از میلاد در دوران حکومت مقدونی ها رونق گرفت . مردم شهر پرگاموم کاغذ روغنی را اختراع کردند که از پوست بز ساخته می شد . آنان کتابخانه مشهوری نیز احداث کردند . اما در قرن اول پیش از میلاد مارک آنتونی فرمانروای رمی تمامی کتاب های این کتابخانه را ، به عنوان نشان عشق خود ، به کلئوپاترا ملکه مصر اهدا کرد . دویست هزار دست نوشته [ این کتابخانه نیز ] به کتابخانه اسکندریه مصر منتقل شد ، که این کتابخانه بعدها در آتش از میان رفت . امروز جهانگردان بسیاری به ویرانه های پرگاموم سفر می کنند و در آن جا از تپه ای سیصد متری بالا می روند تا از بقایای کاخ ها ، معابد و بازارها دیدن کنند .
حتما بخوانید : جغرافیای ترکیه : رشته کوه های آناتولی مرکزی
آسکلپیون یکی دیگر از جاذبه های توریستی پرطرفدار در دره ای واقع در پایین پرگاموم قرار دارد . در این مرکز پزشکی مشهور که در قرن دوم پس از میلاد به اوج شهرت خود رسید ، بیماری ها را با استفاده از حمام لجن ، پرهیزغذایی ، موسیقی و مقادیر آب مقدس درمان می کردند . لین لوین در سفرنامه خود می نویسد : (( ساعت های درمان در جستجوی معنی خواب های شب پیش سپری می شدند ؛ بیماران معتقد بودند که خواب ها بیانگر دیدار با خدای آسکلپیوس هستند که کلید درمان بیماری ها را در دست دارد .))
در جنوب برگاما شهر افسوس یا افس به زبان ترکی ، قرار دارد . نام این شهر در کتاب مقدس نیز آمده است . یونانی ها این شهر را در قرن یازدهم پیش از میلاد ساختند و بعد ها رومی ها در این شهر ساکن شدند .گفته می شود پولس قدیس و یوحنای قدیس در قرن اول پس از میلاد در این شهر به تبلیغ مسیحیت می پرداخته اند . خیابان ها با سنگفرش مرمر به ساختمان هایی مانند استادیوم ، آمفی تئاتر بیست و پنج هزار نفری و یک کتابخانه می رسیدند که به طور ناتمام بازسازی شده بودند . باستان شناسان هنوز هم خانه های باشکوهی را از دل خاک خارج می کنند . بسیاری از این خانه ها چند طبقه بوده اند و با موزاییک های پیچ در پیچ یا دیوارنگاره های رنگین تزین شده بودند .
