ثروت جدید نفت و تجربیات شورای شیخ نشین های خایج فارس و بودجه توسعه و نوسازی روابط مثبت بین شیخ ها را بیش از پیش تقویت کرد و آن ها را برای استقلال سیاسی بیشتر آماده کرد . با وجود این ، هیچ دلیل قانع کننده ای برای آن ها وجود نداشت که رابطه شان را با بریتانیا به هم بزنند . علاوه بر این ، بریتانیا بود که تصمیم می گرفت چه موقع به سلطه سیاسی اش در خلیج فارس پایان دهد .

تصمیم بریتانیا در مورد کناه گیری از خلیج فارس ، عمدتا به دلایل مالی بود . در اواخر دهه شصت به دلیل بروز مشکلات اقتصادی حفظ حضور نظامی در خاورمیانه روز به روز برای بریتانیا شخت تر می شد . همانطور که محقق مالکوم یاپ بیان می کند : (( لطمه مالی ، بریتانیا را از خلیج فارس بیرون انداخت .)) فاکتورهای دیگری که در تصمیم بریتانیا برای ترک منطقه موثر بود عبارت بودند از : از دست دادن کنترل کشتی های تجاری خاور دور ( بعد از این که هند به استقلال رسید ) ، دستیابی به منابع نفتی مطمئن در جاهای دیگر خاورمیانه و این واقعیت که آمریکا به سرعت سلطه اش را در منطقه گسترش داده بود . بریتانیا در شانزدهم ژانویه 1968 اعلام کرد که تا پایان سال 1971 خلیج فارس را ترک خواهد کرد .

اعلامیه بریتانیا جهان را شگفت زده کرد و باعث نگرانی شدید شیخ نشین های خلیج فارس شد ، چون به طور ناگهانی به حال خود رها می شدند . همان طور که عبدالله عمران تاریام نخست وزیر سابق امارات بیان می کند : (( برخی از حاکمان واقعا نمی خواستند که بریتانیا کناره گیری کند… حتی برخی پیشنهاد کردند که هزینه حضور نظامی بریتانیا را در منطقه تامین می کنند… چنین پیشنهادی از جانب شیخ زائد حاکم ابوظبی مطرح شد چون می توانست این هزینه را از درآمد نفتی تامین کند . پیشنهادی مشابه از جانب شیخ راشد حاکم دبی نیز مطرح شد .))

حاکمان خلیج فارس و ناظران سیاسی سراسر دنیا نگران بودند که نکند کناره گیری بریتانیا شیخ نشین های خلیج فارس را بدون مدافع رها کند و دست تجاوز کشورهای بزرگ تر را که تشنه ثروت های نفتی هستند به این منطقه باز کند . علاوه بر این ، شیخ های حاکم برای همکاری به روشی منسجم آماده نبودند . گرچه آنان با تصمیم های مشترکی که در شورای شیخ نشین های خلیج فارس گرفته بودند تجربه های جدیدی کسب کرده بودند ، صدها سال آزادانه با یکدیگر رقابت کرده یا جنگیده بودند . به همین دلیل ، برخی افراد انتظار داشتند که این اتحاد یک شبه از بین برود . روزنامه نگار دیوید هولدن ( David Holden ) آن زمان را اینگونه توصیف می کند : (( هیچ موردی از توافق حاکمان خلیج فارس در یک گروه سیاسی آن زمان یافت نمی شود که ارزش ذکر کردن داشته باشد .))